عکس العمل های سیستم نسبت به محیط

عکس العمل های سیستم نسبت به محیط

بر خلاف عناصر سیستم ، رفتار یه سیستم تا حدود زیادی به محیط اون سیستم وابسته هستش. لیکر (Paul S. Licker) تو کتاب Fundamentals of Systems Analysis اینطور بیان می کنه که سیستم به یکی از 3 شیوه زیر در برابر محیط خودش عکس العمل نشون میده :

1. تعمیر و نگهداری
2. دفاع
3. رشد

حالا به بررسی هر کدوم از این رفتارا می پردازیم :

1. تعمیر و نگهداری

فعالیت های تعمیرات و نگهداری ، کارهایی هستن که سیستم درون مرز خودش انجام میده تا از انجام صحیح وظایفش از راه های درست اطمینان حاصل کنه. فعالیتهای تعمیر و نگهداری ، در برگیرنده موارد زیر هستن :

الف. شناسایی زمان و نحوه وقوع مساله ب. کسب دانش لازم برای حل مساله ج. تامین زمان و ابزار و منابع لازم برای حل مساله

برخی از سیستم ها ، واحد های تخصصی برای تعمیر و نگهداری دارن. از دپارتمان تعمیرات و نگهداری کارخونه ها گرفته (سیستم کارخونه) تا ارگانیسم های تعمیر و نگهداری بافت پوست (سیستم بدن انسان). باید توجه داشت که تجزیه و تحلیل سیستم ، خودش جزیی از وظایف واحد تعمیر و نگهداری هست. چونکه تجزیه و تحلیل سیستم ، برای بهینه شدن عملیات و روان شدن نحوه فعالیت سیستم انجام میشه.

2. دفاع

هر سیستمی برای خودش هدفهایی داره و ممکنه اهداف یه سیستم با اهداف سیستم یا سیستم های دیگه در تضاد باشه. بنابر این تلاش سیستم های مختلف برای به دست آوردن منابع ضروری ، بین اونا رقابت و گاهی اوقات هم دشمنی به وجود میاره. از اونجایی که تو این رقابت ، یه سیستم میتونه از دیدگاه سایر سیستم ها به عنوان یه منبع تلقی بشه ، بنابراین ، سیستم مذکور برای حفظ خودش باید اقدامات دفاعی انجام بده. این فعالیت های دفاعی در طول مرز سیستم یا نزدیک اون انجام میشه.

وجود تلاشهای دفاعی ، همواره حیاتی هست. وقتی که مرز یه سیستم بشکنه ، موجودیت اون به خطر افتاده و تهدید به نابودی میشه. هر چقدر که یک سیستم از روابط زوجی شدیدتری برخوردار باشه ، مرز براش نقش حیاتی تری داره. یعنی اینکه سیستم های دارای روابط زوجی ضعیف ، در برابر فشارها و تهدیدات احتمالی ، از قابلیت تحمل بیشتری برخوردار هستن. در صورت شکستن مرز این سیستم ها ممکنه چند واحد فرعی اونا از بین بره ، اما تمامیت اونا حفظ میشه. یکی از اهداف عمده طراحی سیستم های اطلاعاتی ، ایجاد سیستم های نسبتا خود اتکا هست ، بطوریکه سطوح دفاعی اونا به گونه ای ایجاد بشه که شکست یه سطح دفاعی ، برای کل سیستم فاجعه آمیز نباشه. فعالیت های دفاعی ، علی رغم هزینه بری (در مفهوم کلی) ، به طور مستقیم به کسب هدفهای سیستم کمکی نمی کنن ، ولی وجوشون برای سیستم ضرورت داره.

3. رشد

وقتی سیستم رشد میکنه ، به تعداد عناصر اون افزوده میشه. بر اساس تعریف سیستم ، افزودن عناصر جدید ، متضمن برقراری رابطه با اونهاست. این مفهوم از واژه سازماندهی قابل برداشت هست. به این ترتیب ، سیستم ها با برقراری ارتباط بین « عناصر درون خود » و « عوامل محیطی » رشد می کنن. رشد فیزیکی موقعی تحقق پیدا میکنه که منابع اخذ شده از محیط به صورت مفیدی برای سیستم قابل استفاده باشه. خواه به صورت انرژی یا حامل انرژی ، خواه به صورت مواد و منابع جایگزین و خواه به صورت خرده سیستم های جدید.

وجود هر سیستم برای خودش اهمیت داره. در واقع نگرش هر سیستم به خودش مبتنی بر نوعی « خود مهم دانستن » هستش. وجود این نگرش تو سیستم های خودآگاه ، به انگیزه ای عمده برای رشد و دلیلی منطقی برای دفاع منجر میشه. منظور از این مطالب این هستش که منابعی که یک سیستم در طی فرآیند رشد ، از محیطش جذب کرده و به خودش اختصاص میده ، در واقع خودشون قبلا یه سیستم یا بخشی از یه سیستم بودن و اهداف خاص خودشونو دنبال میکردن. اما این جبر رشد و محدودیت منابع هست که منجر به شکستن دفاع یک سیستم و تصاحب منابع اون توسط سیستم های برتر میشه.